Nhân giống cấy mô trên ruộng đồng Cần Thơ – Bước chuyển mình của ngành hoa kiểng Đồng bằng sông Cửu Long #105

New Issue

boonsnake3 · 2025-12-19T01:12:25+08:00

boonsnake3 commented

2025-12-19 01:12:25 +08:00

Nhân giống cấy mô trên ruộng đồng Cần Thơ – Bước chuyển mình của ngành hoa kiểng Đồng bằng sông Cửu Long

Trong nhiều năm liền, Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) được xem là “vựa lúa” của cả nước, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh lương thực quốc gia. Tuy nhiên, khi đời sống người dân ngày càng được nâng cao, nhu cầu không chỉ dừng lại ở “ăn no, mặc ấm” mà đã chuyển sang “ăn ngon, mặc đẹp, sống xanh và sống chất lượng”. Chính sự thay đổi đó đã mở ra hướng đi mới cho ngành hoa kiểng, kiểng lá tại khu vực này, trong đó công nghệ nuôi cấy mô thực vật đang dần trở thành chìa khóa quan trọng.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Bảo Vệ – Trưởng Khoa Nông nghiệp và Sinh học Ứng dụng, Trường Đại học Cần Thơ, trong các buổi tiếp xúc và làm việc với nhiều đoàn khách quốc tế, câu hỏi thường xuyên được đặt ra là: ĐBSCL đã nghiên cứu, chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật cao trong ngành hoa kiểng cho nông dân như thế nào?

Ông chia sẻ: “Trước đây, ĐBSCL làm rất tốt nhiệm vụ đảm bảo lương thực. Nhưng khi xã hội phát triển, nhu cầu thẩm mỹ, cảnh quan, cây xanh đô thị ngày càng cao. Việc nghiên cứu và ứng dụng kỹ thuật cao, đặc biệt là nuôi cấy mô, vào ngành hoa kiểng là xu hướng tất yếu để đáp ứng yêu cầu đó”.

Công nghệ nuôi cấy mô – xu hướng tất yếu của ngành hoa kiểng
Trên thế giới, nuôi cấy mô thực vật đã được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất hoa kiểng và mang lại hiệu quả kinh tế vượt trội. Điển hình như Thái Lan – quốc gia đã đưa hoa lan nuôi cấy mô vươn ra thị trường toàn cầu, trở thành ngành xuất khẩu mũi nhọn, mang về nguồn ngoại tệ lớn.

Trong khi đó, tại ĐBSCL, việc sử dụng cây giống nuôi cấy mô vẫn còn khá mới mẻ. Phần lớn nông dân vẫn quen với phương thức truyền thống như gieo hạt, giâm cành, tách chồi. Ngay cả những loài hoa phổ biến như vạn thọ, nguồn hạt giống vẫn phải phụ thuộc vào nhập khẩu. Điều này dẫn đến nguy cơ lệ thuộc giống, khó chủ động sản xuất và nâng cao giá trị.

https://vigen.vn/wp-content/uploads/2025/10/cay-chuoi-cay-mo-tai-vigen_11zon.webp

“إذا không tự nghiên cứu và làm chủ công nghệ giống, ngành hoa kiểng sẽ luôn bị động”, PGS.TS Nguyễn Bảo Vệ nhấn mạnh.

Dấu mốc nghiên cứu nuôi cấy mô hoa kiểng tại Cần Thơ
Nhận thấy tiềm năng đó, tháng 6/2003, Sở Khoa học và Công nghệ TP. Cần Thơ đã phê duyệt đề tài “Ứng dụng công nghệ sinh học trong nhân giống và áp dụng công nghệ cao để sản xuất một số giống hoa nhập nội tại TP. Cần Thơ”. Đề tài do Thạc sĩ Đặng Phương Trâm, Bộ môn Sinh lý – Hóa sinh, Khoa Nông nghiệp và Sinh học Ứng dụng, Trường Đại học Cần Thơ làm chủ nhiệm.

Trong gần 3 năm nghiên cứu, nhóm đã áp dụng kỹ thuật nuôi cấy mô để sản xuất cây giống của nhiều loài hoa có giá trị và được người dân ĐBSCL ưa chuộng như: vạn thọ, cúc, gloxinia, sống đời Thái Lan, dạ yến thảo. Đây đều là những giống hoa “bình dân”, dễ tiêu thụ, thuận lợi cho việc chuyển giao và nhân rộng mô hình.

Theo ThS. Đặng Phương Trâm:

“Nuôi cấy mô giúp sản xuất cây giống nhanh, chủ động nguồn giống, cây khỏe, sạch bệnh và đồng đều. Đây là nền tảng quan trọng để nâng cao chất lượng và hiệu quả trồng hoa kiểng”.

Từ phòng thí nghiệm đến ruộng sản xuất
Chỉ từ một phần rất nhỏ của lá hoặc thân cây, thông qua nuôi cấy mô có thể tạo ra hàng trăm, thậm chí hàng ngàn cây giống. Tuy nhiên, quy trình này không hề đơn giản mà phải trải qua nhiều công đoạn phức tạp:

Khử trùng mẫu

Đưa mẫu vào môi trường nuôi cấy

Tạo cụm chồi

Nhân chồi

Kích thích ra rễ

Thích nghi cây con ngoài vườn ươm

Trong đó, khâu khó nhất và quyết định thành bại chính là đưa mẫu vào ống nghiệm trong điều kiện vô trùng tuyệt đối. Chỉ cần còn sót lại vi khuẩn hay nấm, mẫu cấy sẽ bị hỏng. “Có khi hàng ngàn mẫu mới chọn được một mẫu đạt yêu cầu”, ThS. Trâm cho biết.

Sau khi cây cúc cấy mô phục hồi sinh trưởng, nhóm nghiên cứu đã mạnh dạn đưa cây ra trồng trên ruộng theo mô hình cắt cành, thay vì chỉ trồng trong chậu như tập quán lâu nay của nông dân miền Tây.

Hiệu quả kinh tế từ mô hình hoa cấy mô
Hợp tác xã hoa cảnh Bình Minh (quận Ninh Kiều, TP. Cần Thơ) là đơn vị tham gia thử nghiệm mô hình. Ông Dương Minh Út, Chủ nhiệm HTX, cho biết: năm 2004, HTX được cung cấp 3.000 cây cúc giống nuôi cấy mô để trồng thử nghiệm. Sau 3 tháng, hoa nở đều, màu sắc đẹp, độ bền cao, chất lượng tương đương hoa Đà Lạt.

Theo tính toán, với 1 công ruộng, đầu tư khoảng 15 triệu đồng, có thể trồng 40.000–44.000 cây cúc cắt cành. Những vụ đầu có thể hòa vốn, nhưng từ các vụ sau, nông dân có thể thu lãi 10–15 triệu đồng/công, nhờ cây sạch bệnh, ít tốn thuốc bảo vệ thực vật, giảm công chăm sóc.

Đặc biệt, mô hình này mở ra hướng đi mới cho hoa kiểng và kiểng lá cây mô, giúp nông dân ĐBSCL từng bước tiếp cận nông nghiệp công nghệ cao. Bạn có thể tìm hiểu thêm về các dòng kiểng lá cây mô đang được ứng dụng rộng rãi hiện nay tại:
👉 https://vigen.vn/kien-thuc/kieng-la-cay-mo/

Thách thức và hướng phát triển trong tương lai
Bên cạnh những kết quả tích cực, giá thành cây giống nuôi cấy mô vẫn là rào cản lớn. Do đầu tư ban đầu cao và quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ, giá cây giống (vạn thọ, cúc) dao động từ 1.000–2.000 đồng/cây, khiến nhiều nông dân khó tiếp cận.

Theo PGS.TS Nguyễn Bảo Vệ, giải pháp lâu dài là xây dựng mạng lưới nhân giống đồng bộ, liên kết chặt chẽ giữa viện – trường – trung tâm công nghệ – hợp tác xã – nông dân, từ đó giảm giá thành và nâng cao khả năng ứng dụng đại trà.

Với sự vào cuộc của các nhà khoa học, cơ quan quản lý và doanh nghiệp, cùng xu hướng phát triển nông nghiệp xanh – bền vững, công nghệ nuôi cấy mô hứa hẹn sẽ tiếp tục mở rộng, không chỉ với hoa cắt cành mà còn với kiểng lá, cây cảnh nội thất và cây đô thị.

Để cập nhật thêm kiến thức, xu hướng và các mô hình ứng dụng nuôi cấy mô thực vật trong nông nghiệp hiện đại, bạn có thể tham khảo thêm tại:
👉 https://vigen.vn/

Nhân giống cấy mô trên ruộng đồng Cần Thơ – Bước chuyển mình của ngành hoa kiểng Đồng bằng sông Cửu Long Trong nhiều năm liền, Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) được xem là “vựa lúa” của cả nước, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh lương thực quốc gia. Tuy nhiên, khi đời sống người dân ngày càng được nâng cao, nhu cầu không chỉ dừng lại ở “ăn no, mặc ấm” mà đã chuyển sang “ăn ngon, mặc đẹp, sống xanh và sống chất lượng”. Chính sự thay đổi đó đã mở ra hướng đi mới cho ngành hoa kiểng, kiểng lá tại khu vực này, trong đó công nghệ nuôi cấy mô thực vật đang dần trở thành chìa khóa quan trọng. Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Bảo Vệ – Trưởng Khoa Nông nghiệp và Sinh học Ứng dụng, Trường Đại học Cần Thơ, trong các buổi tiếp xúc và làm việc với nhiều đoàn khách quốc tế, câu hỏi thường xuyên được đặt ra là: ĐBSCL đã nghiên cứu, chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật cao trong ngành hoa kiểng cho nông dân như thế nào? Ông chia sẻ: “Trước đây, ĐBSCL làm rất tốt nhiệm vụ đảm bảo lương thực. Nhưng khi xã hội phát triển, nhu cầu thẩm mỹ, cảnh quan, cây xanh đô thị ngày càng cao. Việc nghiên cứu và ứng dụng kỹ thuật cao, đặc biệt là nuôi cấy mô, vào ngành hoa kiểng là xu hướng tất yếu để đáp ứng yêu cầu đó”. Công nghệ nuôi cấy mô – xu hướng tất yếu của ngành hoa kiểng Trên thế giới, nuôi cấy mô thực vật đã được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất hoa kiểng và mang lại hiệu quả kinh tế vượt trội. Điển hình như Thái Lan – quốc gia đã đưa hoa lan nuôi cấy mô vươn ra thị trường toàn cầu, trở thành ngành xuất khẩu mũi nhọn, mang về nguồn ngoại tệ lớn. Trong khi đó, tại ĐBSCL, việc sử dụng cây giống nuôi cấy mô vẫn còn khá mới mẻ. Phần lớn nông dân vẫn quen với phương thức truyền thống như gieo hạt, giâm cành, tách chồi. Ngay cả những loài hoa phổ biến như vạn thọ, nguồn hạt giống vẫn phải phụ thuộc vào nhập khẩu. Điều này dẫn đến nguy cơ lệ thuộc giống, khó chủ động sản xuất và nâng cao giá trị. https://vigen.vn/wp-content/uploads/2025/10/cay-chuoi-cay-mo-tai-vigen_11zon.webp “إذا không tự nghiên cứu và làm chủ công nghệ giống, ngành hoa kiểng sẽ luôn bị động”, PGS.TS Nguyễn Bảo Vệ nhấn mạnh. Dấu mốc nghiên cứu nuôi cấy mô hoa kiểng tại Cần Thơ Nhận thấy tiềm năng đó, tháng 6/2003, Sở Khoa học và Công nghệ TP. Cần Thơ đã phê duyệt đề tài “Ứng dụng công nghệ sinh học trong nhân giống và áp dụng công nghệ cao để sản xuất một số giống hoa nhập nội tại TP. Cần Thơ”. Đề tài do Thạc sĩ Đặng Phương Trâm, Bộ môn Sinh lý – Hóa sinh, Khoa Nông nghiệp và Sinh học Ứng dụng, Trường Đại học Cần Thơ làm chủ nhiệm. Trong gần 3 năm nghiên cứu, nhóm đã áp dụng kỹ thuật nuôi cấy mô để sản xuất cây giống của nhiều loài hoa có giá trị và được người dân ĐBSCL ưa chuộng như: vạn thọ, cúc, gloxinia, sống đời Thái Lan, dạ yến thảo. Đây đều là những giống hoa “bình dân”, dễ tiêu thụ, thuận lợi cho việc chuyển giao và nhân rộng mô hình. Theo ThS. Đặng Phương Trâm: “Nuôi cấy mô giúp sản xuất cây giống nhanh, chủ động nguồn giống, cây khỏe, sạch bệnh và đồng đều. Đây là nền tảng quan trọng để nâng cao chất lượng và hiệu quả trồng hoa kiểng”. Từ phòng thí nghiệm đến ruộng sản xuất Chỉ từ một phần rất nhỏ của lá hoặc thân cây, thông qua nuôi cấy mô có thể tạo ra hàng trăm, thậm chí hàng ngàn cây giống. Tuy nhiên, quy trình này không hề đơn giản mà phải trải qua nhiều công đoạn phức tạp: Khử trùng mẫu Đưa mẫu vào môi trường nuôi cấy Tạo cụm chồi Nhân chồi Kích thích ra rễ Thích nghi cây con ngoài vườn ươm Trong đó, khâu khó nhất và quyết định thành bại chính là đưa mẫu vào ống nghiệm trong điều kiện vô trùng tuyệt đối. Chỉ cần còn sót lại vi khuẩn hay nấm, mẫu cấy sẽ bị hỏng. “Có khi hàng ngàn mẫu mới chọn được một mẫu đạt yêu cầu”, ThS. Trâm cho biết. Sau khi cây cúc cấy mô phục hồi sinh trưởng, nhóm nghiên cứu đã mạnh dạn đưa cây ra trồng trên ruộng theo mô hình cắt cành, thay vì chỉ trồng trong chậu như tập quán lâu nay của nông dân miền Tây. Hiệu quả kinh tế từ mô hình hoa cấy mô Hợp tác xã hoa cảnh Bình Minh (quận Ninh Kiều, TP. Cần Thơ) là đơn vị tham gia thử nghiệm mô hình. Ông Dương Minh Út, Chủ nhiệm HTX, cho biết: năm 2004, HTX được cung cấp 3.000 cây cúc giống nuôi cấy mô để trồng thử nghiệm. Sau 3 tháng, hoa nở đều, màu sắc đẹp, độ bền cao, chất lượng tương đương hoa Đà Lạt. Theo tính toán, với 1 công ruộng, đầu tư khoảng 15 triệu đồng, có thể trồng 40.000–44.000 cây cúc cắt cành. Những vụ đầu có thể hòa vốn, nhưng từ các vụ sau, nông dân có thể thu lãi 10–15 triệu đồng/công, nhờ cây sạch bệnh, ít tốn thuốc bảo vệ thực vật, giảm công chăm sóc. Đặc biệt, mô hình này mở ra hướng đi mới cho hoa kiểng và kiểng lá cây mô, giúp nông dân ĐBSCL từng bước tiếp cận nông nghiệp công nghệ cao. Bạn có thể tìm hiểu thêm về các dòng kiểng lá cây mô đang được ứng dụng rộng rãi hiện nay tại: 👉 https://vigen.vn/kien-thuc/kieng-la-cay-mo/ Thách thức và hướng phát triển trong tương lai Bên cạnh những kết quả tích cực, giá thành cây giống nuôi cấy mô vẫn là rào cản lớn. Do đầu tư ban đầu cao và quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ, giá cây giống (vạn thọ, cúc) dao động từ 1.000–2.000 đồng/cây, khiến nhiều nông dân khó tiếp cận. Theo PGS.TS Nguyễn Bảo Vệ, giải pháp lâu dài là xây dựng mạng lưới nhân giống đồng bộ, liên kết chặt chẽ giữa viện – trường – trung tâm công nghệ – hợp tác xã – nông dân, từ đó giảm giá thành và nâng cao khả năng ứng dụng đại trà. Với sự vào cuộc của các nhà khoa học, cơ quan quản lý và doanh nghiệp, cùng xu hướng phát triển nông nghiệp xanh – bền vững, công nghệ nuôi cấy mô hứa hẹn sẽ tiếp tục mở rộng, không chỉ với hoa cắt cành mà còn với kiểng lá, cây cảnh nội thất và cây đô thị. Để cập nhật thêm kiến thức, xu hướng và các mô hình ứng dụng nuôi cấy mô thực vật trong nông nghiệp hiện đại, bạn có thể tham khảo thêm tại: 👉 https://vigen.vn/

Sign in to join this conversation.

1 Participants

Notifications

Due Date

No due date set.

Dependencies

No dependencies set.

Reference: treadmill-brands1042/2759683#105